Gezi yazıları yazılırken dikkat edilmesi gereken hususlar:
- Gezilen yerlerin başka yerlere benzemeyen görüntüleri alınmalıdır.
- Bu yerlerde yaşayan insanların ırklarından, dillerinden, yaşayışlarından, inançlarından söz edilmelidir.
- Bu insanların tarihleri ve uygarlıkları tanıtılmalıdır.
- Ekonomik faaliyetleri anlatılmalıdır.
- Anlatımda açık ve akıcı bir dil kullanılmalıdır.
- Mümkünse yazılanlar fotoğraflarla desteklenmelidir.
- Anlatılan tarihi olaylar kronolojik sırayla verilmelidir.
- Gezi yazısında aktarılan bilgiler kısa ve öz olmalıdır.
- Önemli olmayan yerlerde ayrıntılara girilmemelidir.
- İlginç görülen özellikler yakalanmaya çalışılmalıdır.
Gezi Yazısı Çeşitleri:
Gezi yazılarını, yolculuk yapılan yer bakımından ikiye ayrılır:
- Yurt içi gezi yazıları
- Yurt dışı gezi yazıları
Yurt içi gezi yazıları, bir yazarın herhangi bir amaçla kendi ülkesinde yaptığı bir yolculuk sırasında gezip gördüğü yerleri ve edindiği izlenimleri anlattığı yazılardır.
Bu tür gezi yazılarına, Reşat Nuri Güntekin’in Anadolu Notları örnek gösterilebilir.
Yurt dışı gezi yazıları, bir yazarın kendi ülkesi dışında yaptığı gezi ve incelemelerinin bir ürünüdür.
Bu tür Gezi yazısına da Falih Rıfkı Atay’ın Deniz Aşırı adlı eseri örnek olarak gösterilebilir.
Gezi yazılarını, gezi türünde eser veren kimselerin durumları bakımından da ikiye ayrılabilir:
- Uğraşları yazarlık olan kimselerin kalemlerinden çıkan gezi yazıları
- Uğraşları yazarlık olmayan kimselerin ortaya koyduğu gezi yazıları
Yazarlığı bir meslek olarak benimsemiş kimselerin eserlerinde gezilen görülen yerler, değinilen konular, insanlarla ilgili gözlemler yazı sanatının birçok özelliğini yansıtan renkli bir dille anlatılır.
Uğraşı yazarlık olmayan kimselerin kalemlerinden çıkan gezi yazıları, genellikle yazarlıkla ilgili olmayan, fakat yurt içinde veya dışında bazı yerleri görmek üzere geziye çıkanların veya geçici görevlerle yabancı bir ülkede oturanların kaleme aldıkları yazılardır.
Bu gibi kimselerin eserlerinde anlatım kuru ve renksiz olabilir.
Gezi yazılarını amaç ve yazılış bakımından da üçe ayırmak mümkündür:
- Günü gününe alınmış notlara dayalı gezi yazıları
- Mektup biçiminde yazılan gezi yazıları
- Bir ülkeyi daha nesnel ve derinlemesine tanıtmayı amaçlayan gezi yazıları.
Kimi yazarlar, gezip gördükleri yerleri günü gününe veya aralıklı olarak tuttukları notlarla anlatırlar.
Kimi yazarlar da gezi izlenimlerini belli aralıklarla arkadaşlarına yazdıkları mektuplarda anlatırlar.
Üçüncü tür gezi yazıları, yazarın kişisel gözlemleri yanında daha başka bilgi ve belgelere dayalı tasvir ve yorumları içerir.
Leave feedback about this