Mantarlar, hem hayvanların hem de bitkilerin özelliklerini taşımaları nedeniyle hayvanlar ve bitkiler arasında yer alan canlılar olarak bilinirler. Sporla çoğalmaları, hücrelerinin duvarla çevrilmiş olmaları ve hareket edememeleri nedeniyle de bitkisel özellikleri, yaprak, gövde, kök gibi yapılarının olmaması ve klorofil içermeleri nedeniyle de hayvansal özellikleri taşırlar.
Makalemizde tanımını yaptığımız mantarın zehirli olduğu nasıl anlaşılır ve zehirli mantar isimlerine yer vereceğiz.
Doğada şapkalılar, küfler ve tek hücreliler olmak üzere üç grupta bulunan mantarlar, insanoğlu için hem yiyecek hem de ilaç gibi diğer sektörlerde de kullanılan bir canlıdır. Yiyecek olarak kullanılan şapkalı mantarlar kırlarda, nemli çayır ve gübreliklerde yetişmesi nedeniyle daha çok karşılaştığımız mantar türüdür.
Konumuzun mantarın zehirli olduğu nasıl anlaşılır olması nedeniyle küf mantarları ve tek hücreli mantarlara değinmeden, şapkalılar ile ilgili bilinmesi ve dikkat edilmesi gereken bilgileri paylaşacağız.
Yenilebilen mantarlar ile zehirli mantarları ayırt etmek bazen oldukça zordur. Yan yana yetişebildikleri ve bir birine benzerliklerinin çok fazla olması nedeniyle bazen ancak bir uzmanlar bu ayrımı yapabilmektedir. Yenilebilen ve zehirli mantarlar renk, koku ve tadına bakarak ta zehirli olup olmadığı tespit edilemez.
Ölümcül düzeyde zehirli olan mantarların sayısı tüm mantarlara oranla oldukça azdır. Hatta bazı zehirli mantarlar pişirildiklerinde bu özelliğini kaybetmektedir. Ancak, yine de ölümcül sonuçlar doğurabilen zehirli mantar vakaları nedeniyle kültür mantarlarının tüketilmesi önerilmektedir.
Ülkemizde yaklaşık 2400 mantar türünden 100’ünün zehirli, 10 tanesinin de öldürücü etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Aşağıda zehirli mantar isimlerinin listesini paylaşıyor olacağız. Bu nedenle uzman kişilerin önerisi olmadan tüketilmemesi gerekmektedir.
Zehirli Mantar Belirtileri
Yenilebilen ve zehirli mantarların bir arada yaşayabiliyor olması, şekil, renk, koku ve tat olarak benzer özellik taşımaları, bizlerin zehirli mantarları tespit etmemizi engellemektedir. Bu nedenle zehirli mantarların belirtilerinden bahsetmek söz konusu olmamaktadır.
İnternette veya çevremizden zehirli mantar ayırt etme tekniklerine ilişkin bilgiler yer alsa da bunlar ispatlanmış bilgilerdir. Bu nedenle uzmanların önerileri doğrultusunda kültür mantarı tüketilmeye önem verilmelidir.
Zehirli mantarların belirtileri olmamakla birlikte, mantar zehirlenmesi belirtilerini incelersek;
- Mantar zehirlenmesi kendisini 3 dakika ile 3 saat arasında gösterirken, bazı mantarlar kanı erittiği için belirtisi 24 saat sonra ortaya çıkabiliyor ve bu zehirlenmeler %20 oranında öldürücü etki yapıyor.
- Bazı mantarlar ise karaciğer üzerine toksik etkisi yapıyor. Bu türlerde zehirlenme 6- 15 saat içerisinde görülüyor ve yüzde 70 oranında ölüme neden oluyor.
- Mantarın türüne bağlı olarak bulantı, kusma, sulu veya kanlı ishal, karın ağrısı, adale krampları, terleme, gözyaşı ve tükürük ifrazatında çoğalma, görmede bulanıklık, baş dönmesi, dikkatte dağılma, sendeleme, ruhsal değişiklik, hareketlerde zorluk, uyuklama hali, uyanıkken hayal görme, tansiyon düşüklüğü, şiddetli ağrı, bayılma, nöbet, koma gibi belirtiler görülebiliyor.
Mantar zehirlenmelerinde zamanında müdahale edilmemesi halinde kalp veya solunuma bağlı olarak ölümler gerçekleşebiliyor. Bu nedenle belirtilerin hissedilmesi ile birlikte zaman geçirmeden sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi gerekmektedir.
Zehirli Mantar Çeşitleri
Ülkemizde en çok görülen zehirli mantar isimlerini ve özelliklerini incelersek;
Ağulu Mantar: Yumurta sarısı renkli, üzeri yağlımsı, lamellerinin çatallı ve aralarının birleşmiş olmasıyla ayırt edilir. Ağulu mantarı, yaz başından sonbahar sonlarına kadar genelde yapraklı ağaçların kütükleri üzerinde gruplar halinde ortaya çıkarlar. Ayrıca zeytin ağaçları üzerinde bu mantarı görmek mümkündür.
Yalancı Dede Mantarı : Şapkası, 3,5 cm çapında küremsi, biraz dışbükey, mantar olgunlaştıkça düzlemsel bir hal alır. Kenarları ince olup, eğik değildir. Yazın ve sonbaharda, havuz kenarlarında, parklarda, yol kenarlarında, otların arasında, yaprak altlarında bulunur. Yalancı Dede Mantarı Genellikle bol yağışlı mevsimlerde çayırlarda görülür.
Sinek Mantarı : Parlak kırmızı ve turuncuya renklerde olabilir. Diğer amanita türleri gibi beyaz renkli, yumurta şeklinde bir kapsülden çıkar, genelde üzerindeki zar’ın kalıntılarından kaynaklanan beyaz noktalar taşır.
Zehirli Ölüm Meleği Mantarı : Son derece zehirli ve tehlikeli olan bu mantar türü ülkemizdeki zehirli mantar ölümlerine en çok sebep olanıdır. Bu mantara yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık rastlanır. Zehirli olmayan çayır mantarlarına benzetildiğinden insanlar kolayca yanılabilmektedir.
Zehirli Şeytan Mantarı : Karadeniz Bölgesi ormanları başta olmak üzere pek çok yörede bulunur. Mantar kesildiğinde dokusu mavileşir.
Leave feedback about this