29 Mart 2024
Yaşam

Bektaşilik Nedir

Hacı Bektaşi Veli, Allah’tan gelen manevi bir işaret ile birçok il gezmiş, Suluca Karahöyük’e yerleşmiştir.

Burada yaşadığı dönemde Makalat, Şerh-i Besmele, Kelimat-ı Ayniyye, Şattiyye, Makalatı Gaybiyye, Şerh-ı Fatihai, Kitabül-Fevaid, Üssü’l – Hakika gibi eserler yazmıştır.

Hacı Bektaşi Veli ölünce buraya defnedilmiştir.

Bektaşilik tarikatı Anadolu’nun orta bölgesinde tenha bir köyde başlamıştır.

Alim kişilerden çok şehirliler, köylüler ve Yörükler tarafından yaygınlaşmıştır.

Bektaşiler, Selçuklu Devleti’nin Moğol saldırılarına karşı siyasi gücünü kaybettiği dönemlerde halka, birliği ve beraberliği aşılamışlardır.

16. yüzyılda Bektaşiliğin başına Balım Sultan geçmiş ve Bektaşilik bugünkü halini almıştır.

Bektaşilik ilk zamanlarında Yeniçeri Ocağı içinde yer edinmiş, 17. yüzyıldan bu yana bektaşilik ve yeniçeriler tarikat olarak ilerlemiştir.

Bu tarikat Balkanlar, Arnavutluk ve Tuna kıyısında yer edinmiş ve birçok müridi kendine çekmiştir.

Bektaşilik, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı ile birlikte kapatılmış; Abdulaziz döneminde yeniden canlandırılmaya çalışılsa da 1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasının ardından son bulmuştur.

Fakat Bektaşilik inancının etkileri günümüze kadar devam etmiştir.

Bektaşilik de diğer tarikatlar gibi batınidir.

Bektaşilik felsefesi her şeyi gizli tutar.

Ayrıca birçok tarikatta yer alan seyr-i süluk, Bektaşilikte yer almaz.

Dini ayin olarak “İnabe”, “İkrar” ve “Cem” bulunur.

İkrar ayini, Bektaşiliğe başlama merasimi olarak kabul görür.

Bektaşilik ayinleri kırk kapı kırk makam olarak söylenen tasavvufi bir idrake dayanmaktadır.

Bu görüş, Hacı Bektaşi Veli’nin dört kapı ve on makam olarak belirttiği ve dini inancını anlatmak için kullandığı formülden gelmiştir.

Hacı Bektaş Veli’ye göre şeriat, tarikat, marifet ve hakikat olarak dört kapı bulunmaktadır.

Her kapıya ait 10 makam yer alır.

Bektaşiler Ehl-i Beyt-e derin sevgi beslerler.

Bektaşilik de mezheplere ayrılmıştır.

Ca’feri, Hurufi ve Alevi olarak kaşımıza çıkarlar.

Bektaşilik iki kola ayrılır.

Birincisi Hacı Bektaşi Veli’nin evli olduğunu söyleyen çelebiler koludur.

Bu kol kendilerinin Hacı Bektaşi Veli’nin soyundan geldiklerini kabul ederler.

Bu sebeple onlara “bel oğlu” ismi verilmiştir.

Bu grup Anadolu’da yaygınlaşmıştır.

Diğer ikinci koldan olanlara ise “Babağan” denmektedir.

Bu koldakiler Hacı Bektaşı Veli’yi bekar kabul eder ve tarikat yolu ile bağlandıklarından “yol oğlu” olarak bilinirler.

Bu görüş İstanbul, Rumeli ve Avrupa’nın birçok ülkesinde yaygın olmuştur.

Bektaşilik tarikatında müritler beş dereceye ayrılmaktadır.

Bunlar: Muhiblik, Dervişlik, Babalık, Mücerredlik ve Halifeliktir.

Bektaşilikte en temel ilke, Hz. Muhammed (s.a.v)‘in soyunu ve on iki imamı kabul edip sevmek ve Ehl-i Beyte düşman olanlardan uzak durmaktır.

Alevi Bektaşi kültürü birtakım gelenekleri barındırır. 

Bıyık ve sakallarını uzatır, karşılaştıklarında sağ ellerini kalplerinin üstüne koyarlar.

Birbirlerinin elini öper, başlarına on iki dilimli taç takarlar.

Hırka giyip kemer takarlar.

Evli olan Bektaşiler boşanmayı reddeder ve boşanmazlar.

Kısmetleri kapanmasın diye kaşığı sofra üzerine yüzüstü koymazlar.

Bektaşi dergahları genel olarak tenha dağ eteklerinde kurulmuştur.

Bektaşi dergahlarında çalınan musiki genellikle halk müziğine yakındır.

Oldukça zengin bir dergah musikisine sahiptir.

Leave feedback about this

  • Quality
  • Price
  • Service

PROS

+
Add Field

CONS

+
Add Field
Choose Image
Choose Video