28 Mart 2024
Kültür ve Sanat

Deneme Nasıl Yazılır

Deneme yazarının gözlemlediği olaylar, bir durum veya bir kavramla ilgili izlenimi denemede yer alabilir.

Deneme türünün eleştiri ve sohbet yazı türlerini anlatan bazı yönleri vardır.

Yazar konu seçiminde serbesttir ve konusunu kendi kendine sohbet eder biçimde okuyuculara aktarır.

Aynı zamanda düşünsel ve öğretici bir metindir.

Alanında uzman kişiler tarafından kaleme alınan yazılar, okuyucular üzerinde olumlu yönde etkiler bırakmaktadır.

Denemeler yazılış amaçlarına ve konularına göre farklı gruplara ayrılırlar:

  • Kişisel duyarlılık ve dikkatleri konu alan denemeler
  • Öğretici ve eleştirel denemeler
  • Sosyal ve felsefi konularda bireysel düşüncelerin yer verildiği denemeler

Denemelerin özellikleri:

  • Hayata dair her şey bir deneme yazısının konusu olabilir.
  • Yazar deneme boyunca okuyucuya aktarmak istediği düşünceyi ispat amacı gütmeden, bilimsellikten uzak içten ve samimi bir üslupla anlatır.
  • Yazar denemesini kendisiyle sohbet eder gibi bir havada yazar.
  • Deneme yazısının sonunda bir noktaya varmak, yazıyı bir sonuca bağlamak zorunluluğu yoktur.
  • Bir denemenin okuyucu üzerinde bıraktığı etki ve inandırıcılığı kanıt ve belgelerden değil samimiyetten kaynaklanır.
  • Denenme yazarı işlediği konu boyunca bir düşünceden diğer düşünceye atlayabilir.
  • Makalede olduğu gibi katı kurallar ve uyulması gereken belirli bir düşünsel düzen yoktur.

Türk Edebiyatında Deneme:

Deneme türü Türk edebiyatına tanzimattan sonra Batı’nın etkisiyle girmiştir.

Deneme önceleri musahabe, Tecrübe-i Kalemiyye gibi isimlerle anılıyordu.

1860 yılında yayımlanan ilk gazete Tercüman-ı Ahval ile birlikte gazetelerde çıkan değişik yazılar zamanla ayrı bir tür olan deneme için dil, anlatım ve yaklaşım bakımından zemin oluşturmuştur.

Türk edebiyatında önemli deneme yazarları:

Nurullah Ataç ve Eserleri;

  • Karalama Defteri
  • Günlerin Getirdiği
  • Söyleşiler

Suut Kemal Yetkin ve Eserleri;

  • Günlerin Götürdüğü
  • Şiir Üzerine Düşünceler
  • Yokuşa Doğru

Salah Birsel ve Eserleri;

  • Kurutulmuş Felsefe Bahçesi
  • Yapıştırma Bıyık
  • Paf ve Püf

Cemil Meriç ve Eserleri;

  • Mağaradakiler
  • Bu Ülke

Sabahattin Eyüboğlu ve Eserleri;

  • Avrupa Resminde Gerçeklik Duygusu
  • Diyelim Söz Arasında
  • Mavi ve Kara

Dünya Edebiyatında Deneme:

Bugünkü anlamda denemenin kurucusu 16. yüzyılda Fransız yazar Michel de Montaigne’dir.

Denemenin ilk örneklerini veren yazar, yazdığı metinlerin kişisel düşünce ve deneyimlerinin iletilmesine yönelik edebi parçalar olduğunu vurgulamak için deneme adını seçmiştir.

Sonraları çok tanınan bir başka ünlü isim olan İngiliz yazar Francis Bacon ve Charles Lamb da bu türde eserler kaleme almış ve bu türün gelişmesinde önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Fransız edebiyatında Andre Gide ve Alain, İspanyol edebiyatında ise Miguel Dunamuno, Alman edebiyatında Maria Rilke bu türdeki eserleriyle tanınmışlardır.

Etiketler

Leave feedback about this

  • Quality
  • Price
  • Service

PROS

+
Add Field

CONS

+
Add Field
Choose Image
Choose Video