- Memur ya da idari personellerden oluşan ve genellikle masa başında, zihin gücüyle çalışmaktan sorumlu ya da sahada araştırma, geliştirme işlerinden sorumlu olan çalışanlardır.
Mavi yakalı çalışan;
- Özellikle işçi sınıfını kapsayan ve beden gücüne dayalı çalışan, mal ve hizmet üretim alanında birebir görev alan çalışanlardır.
İşçi sınıfı Marksizm’den farklı olarak sınıfın yalnız üretim araçlarıyla olan bağlantısını kastetmez.
Kişinin eğitim düzeyine, mesleki konumuna, kültür ve gelirine yapılan göndermeleri de içerir.
Günlük konuşmadaysa genelde fiziksel emek sarf eden ve bunun için belirli bir ücret kazanan kişiler olarak kullanılır.
Mavi yaka ve beyaz yaka ayrımını İş Kanunu ya da diğer mevzuatlarda görebilmek mümkün değildir.
Bu şekilde bir ayrım, genellikle üretim yapan fabrika ve şirketlerde yapılmaktadır.
Yasalar içerisinde bu isimler altında herhangi bir ayırım yapılmamaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 10. maddesi gereğince “Tüm yurttaşlar dil, renk, ırk, cinsiyet, inanç, siyasi fikir, din, mezhep ve bunlara benzer sebeplerle ayırım gözetmeden kanun karşısında eşittir. Herhangi bir aile, zümre ya da sınıfa ayrıcalık tanınmaz.” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca ücrette adalet konulu, 55. maddesinde de “Ücret, emeğin karşılığında verilendir. Devlet, kişilerin çalışmalarına karşı adaletli bir ücret alabilmeleri ve diğer sosyal yardım olanaklarından faydalanmaları için gereken önlemleri alır.” hükmü bulunmaktadır.
İşyerlerinde beyaz yakalılara mavi yakalılardan daha yüksek ücretler ödenirken, öbür taraftan mavi yakalılara ekstra mesai ücretleri ödenir fakat beyaz yakalılara ise mesai saatleri dışında çalışma ücreti ödenmez.
Bunun gibi mavi yakalı çalışanlara odun, kömür, yiyecek gibi yardımlar yapılırken beyaz yakalı çalışanlara buna benzer yardımlar yapılmayabilir.
Mavi yakalı çalışanlar emek ve beden gücüyle çalışırlar.
Örnek verecek olursak; mal üreten bir fabrikanın üretim bölümünde, makine başında ve beden gücüyle emek sarf ederek çalışan kişi mavi yaka kapsamına girmektedir.
Fakat dikkat çeken en önemli nokta bazı çalışanların mavi yaka kapsamına alınmaması gerektiğidir.
Örneğin; ustabaşı, vardiya amiri, posta başı gibi konumlarda çalışan kişilerin üretim bölümünde olmasına rağmen, işçilerin yapacakları işi planlayıp organize eden yani idare işlerinden sorumlu olan çalışanlar mavi yakalı olarak belirtilmezler.
Bunların dışında beden gücü ile çalışan temizlik işçileri, güvenlikçiler, bakım onarım işçileri ve buna benzer hizmet üretiminde direkt etkisi olan çalışanlar da mavi yaka kapsamındadırlar.
Mavi yaka statüsünde çalışanlar işlerin sevk ve idaresinden sorumlu olmazlar.
Mavi yakalı çalışanların ücretlendirilmesi genelde parça başına, saatlik ya da yevmiye usulü ile yapılır.
Türkiye ile AB’yi çalıştırdığı mavi yakalı işçiler yönünden karşılaştırdığımızda AB’de mavi yaka çalışanların oranının %22, Türkiye’de ise mavi yakalı çalışanların oranının %14 olduğunu görebiliriz.
Leave feedback about this