19 Mart 2024
Eğitim

Noktalama İşaretleri Nasıl Kullanılır

Duygu ve düşünceleri daha net ifade edebilmek için, anlatılan konunun daha anlaşılır olması için, yazının daha etkili olması için düşünceleri yazıya dökerken noktalama işaretleri kullanırız. Türkçe’de kullanılan noktalama işaretleri nelerdir, nerede ve nasıl kullanılır kısaca değinelim.

Türkçe’deki Noktalama İşaretleri

  • nokta
  • virgül
  • noktalı virgül
  • iki nokta
  • üç nokta
  • soru işareti
  • ünlem işareti
  • kısa çizgi
  • uzun çizgi
  • eğik çizgi
  • tırnak işareti
  • tek tırnak işareti
  • denden işareti
  • yay ayraç
  • köşeli ayraç
  • kesme işareti 

Noktalama İşaretleri Ve Anlamları

Nokta (.)

  • cümlenin sonuna konur
  • kısaltmaların sonuna konur
  • sayılardan sonra sıra bildirmek için konur
  • bir yazının maddelerini bildiren sayı ve rakamlardan sonra konur
  • saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır
  • arka arkaya sıralanan sayılardan ilklerinin yanına virgül sonuncuya nokta konur
  • matematikte çarpma işareti yerine kullanılır.

Virgül (,)

  • Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur
  • Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur
  • Bibliyografik künyelerde yazar, eser, basım evi vb. maddelerden sonra konur
  • Yazışmalarda, yer adlarını tarihlerden ayırmak için konur
  • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur

Noktalı Virgül (;)

  • Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konu
  • Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur
  • Kendilerinden evvelki cümleyle ilgi kuran cümle başı bağlaçlarından önce konur

İki Nokta Üst üste (:)

  • Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonuna konur
  • Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur
  • Kütüphanecilik alanında yazar adı ile eser başlığı arasına konur
  • Ses biliminde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır
  • Matematikte bölme işareti yerine konur.

Üç Nokta Yan yana (…)

  • Tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur
  • Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten ötürü açıklanmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur
  • Alıntılarda; başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur
  • Edebi eserlerde anlamı okura bırakılan cümlelerin sonuna konur. Cümleye teatral bir anlam kazandırır.

noktalama-isaretleri-nasil-kullanilir-1

 

Soru İşareti (?)

  • Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur
  • Bilinmeyen yer, tarih vb. durumlar için kullanılır
Ünlem İşareti (!)
  • Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşkınlık, ironi gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna konur
  • Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur
  • Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için ayraç içinde ünlem işareti kullanılır
Kısa Çizgi (-)
  • Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur
  • Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kullanılır
  • Adres yazarken semt ile şehir arasına konur
  • Matematikte çıkarma işlemi yerine kullanılır
Uzun Çizgi (-)
  • Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir
  • Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra konabilir

Eğik Çizgi (/)

  • Şiirlerden yapılan alıntılarda, mısraların yan yana yazılması gereken durumlarda mısraları belirlemek için kullanılır
  • Adres yazarken semt ile şehir arasına konur
  • Matematikte bölme işlemi yerine konur

Tırnak işareti (‘’.’’)

  • Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır
  • Özel olarak belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır

Tek Tırnak İşareti (‘.’)

  • Tırnak içinde verilen ve yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü belirtmek için kullanılır
  • Dil yazılarında verilen örneğin anlamını göstermek için kullanılır

Denden işareti (‘’)

  • Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin veya söz gruplarının tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır

Yay Ayraç ( ( ) )

  • Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılır
  • Alıntıların aktarıldığı eseri veya yazarı göstermek için kullanılır
  • Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır

Köşeli Ayraç

  • Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır
  • Bibliyografik künyelere ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır

Kesme İşareti (´)

  • Özel adlara getirilen iyelik ve hâl eklerini ayırmak için konur

Dilimizde noktalama işaretleri hayli fazla sayıdadır. Noktalama işaretlerini iyi bilmek hem yazının doğru ve nizami yazılmasını, hem de ifadenin güçlü olmasını sağlar. Noktalama işaretlerini iyi bilen ve yerli yerinde kullanan bir birey, anadilinin tüm inceliklerine ve kaidelerine hakimdir demektir.

Leave feedback about this

  • Quality
  • Price
  • Service

PROS

+
Add Field

CONS

+
Add Field
Choose Image
Choose Video