Deprem Nasıl Oluşur

Ülkemizde en fazla adı duyulan doğal afet depremdir. Fay hatlarının sebep olduğu bu doğal afet, özellikle bazı bölgelerimizde sıkça gerçekleşiyor. Büyüklüğüne göre bazen çok büyük hasarlar veren deprem, küçük çaplı olduğunda kimi zaman yer yüzüne yansıması bile olmuyor. Sürekli duyduğumuz hatta yaşadığımız deprem hakkında bilgi vermek için kısa bir araştırma yaptık. Şimdi elde ettiğimiz bilgileri ve depremin nedenleri sizlerle paylaşacağız.

Deprem nedir sorusunun en kısa cevabı olarak fay hatlarının kırılması sonucu yer yüzünün sarsılması kelimesini verebiliriz. Yer kabuğunda bulunan fay hatlarının gerilme, sıkışma, büzüşme nedeni ile kırılması sonucu ortaya çıkan depremler, fay hatlarının kırılmasına göre farklı şiddetlere sahip olabilir. Dünyanın her yerinde meydana gelen bu doğal afet, bazı bölgelerdeki fay hatlarının daha aktif olması nedeni ile daha fazla meydana gelir. Ülkemizde bulunan büyük fay hatlarının zaman zaman aktif hale geçmesi ile büyük çaplı depremler meydana gelmiş ve hala da oluşma riski bulunmaktadır.

Depremler, kayalık bir alanda bir gerilmenin ani olarak oartaya çıkması ile gerçekleşir. Kayanın en zayıf noktasında oluşan bir kırılma, depremin şiddetinin büyümesine ve yer yüzünde binaların yıkılmasına sebep olur. Kayanın kırılma noktasına deprem odağı adı verilir. Ve bu odaktan başlayarak ya yeni bir fay hattı oluşur ya da kaya var olan fay hattı boyunca kayar. Bu olaylar gerçekleşirken ortaya çıkan büyük enerji depreme ve sarsılmalara neden olur. Deprem nasıl oluşur konusu hakkında verdiğimiz bilgilerin ardından deprem neden olur konusuna da değinmek istiyoruz.

Deprem Neden Olur?

Deprem, yeryüzünde beklenmedik sarsıntılara ve yıkımlara neden olan sarsıntılardır. Bu sarsıntılar farklı nedenler ile ortaya çıkabilir. Ortaya çıkış nedenlerine göre depremler ana olarak 4’e ayrılır. Şimdi bu deprem türleri ve nedenlerini kısaca inceleyelim.
Tektonik Depremler: Yeryüzünde meydana gelen depremlerin yaklaşık yüzde 90’ı bu deprem türlerindendir. Ülkemizde de görülen deprem türü olan bu depremler, yer kabuğunu oluşturan levhaların birbirine basınç uygulaması sonucu hareket ettirmeleri nedeni ile oluşur. Bu grup depremler, dünyanın her yerinde görülebilir.

Volkanik Depremler: Yanardağ patlamalarının neden olduğu deprem türleridir. Yanardağ içinde biriken lavların büyük bir şiddetle patlayarak dışarı çıkması sonucu oluşan bu deprem dalgaları yakınlarında bulunan yerleşim merkezlerine büyük zarar verir. Japonya ve İtalya’da oluşan depremlerin büyük kısmı volkanik deprem türlerindendir. Ülkemizde ise aktif yanardağ bulunmadığı için bu tür depremlere rastlanmaz.

Çöküntü Depremler: Yerin altında bulunan boşlukların tavanlarında erime yaşanması ile oluşan çökmeler sonucu meydana gelir. Boşluğun büyüklüğüne göre şiddeti değişen bu depremler, yerel oldukları için diğer deprem türlerine göre daha az etkisi bulunur. Bu tür depremlere baraj, maden ya da yol çalışmaları sırasında yapılan kazılar neden olabilir.
Tsunami Depremler: Deprem odağı denizin içi olan bu depremler son derece tehlikelidir. Depremin şiddetine göre dev dalgalar oluşturan bu depremler, yakınlarındaki yerleşim merkezlerine zarar verebilir. Ülkemizde de üç yanı denizle çevrili olduğu için bu tür depremlerin yaşanma olasılığı mevcuttur.

Her ne tür olursa olsun, depremler büyük zarar ve acılara neden olabilir. Bu nedenle deprem konusunda yeteri kadar bilinçlenmek, depreme dayanıklı binalar yapmak ve deprem sırasında neler yapılması gerektiği konusunda bilgilenmek gerekir. Ülkemizde son yıllarda ard arda yaşanan büyük depremler sonucunda bu konuda daha bilinçli çalışmalar yapılmakta. Özellikle binaların depreme dayanıklılığı konusunda belediyelerin çalışmaları önemli derecede yıkımları önlüyor.